Đệ Tam Tắc (Bài Thứ Ba)

ĐỆ TAM TẮC

CÂU CHI THỤ CHỈ

 

  • CỬ:

Câu Chi hoà thượng phàm hữu cật vấn, duy cử nhất chỉ. Hậu hữu đồng tử, nhân ngoại nhân vấn hoà thượng thuyết hà pháp yếu, đồng tử diệc thụ chỉ đầu. Chi văn, toại dĩ nhẫn đoạn kỳ chỉ. Đồng tử phụ thống hiệu khốc nhi khứ. Chi phục triệu chi, đồng tử hồi thủ, Chi khước thụ khởi chỉ, đồng tử hốt nhiên lĩnh ngộ.

Chi tương thuận thế, vị chúng viết:

 — Ngô đắc Thiên Long nhất chỉ đầu Thiền, nhất sinh thụ dụng bất tận.

     Ngôn cật thị diệt. 

 

  • BÌNH:

Câu Chi tịnh đồng tử ngộ xứ, bất tại chỉ đầu thượng. Nhược hướng giả lý kiến đắc, Thiên Long đồng Câu Chi tịnh đồng tử dữ tự kỷ nhất xuyến xuyên khước. 

 

  • TỤNG:

Câu Chi độn tri lão Thiên Long,

Lợi nhẫn đơn đề khám tiểu đồng.

Cự Linh đài thủ vô đa tử,

Phân phá Hoa Sơn thiên vạn trùng.

  

BÀI THỨ BA

NGÓN TAY CỦA CÂU CHI

 

  • CÔNG ÁN:

Hoà thượng Câu Chi[1] hễ có ai tham hỏi, chỉ giơ một ngón tay lên. Có chú tiểu, hễ ai hỏi Sư dạy pháp yếu nào, cũng giơ ngón tay lên. Sư nghe được bèn lấy dao chặt đứt ngón tay chú tiểu. Chú đau đớn la khóc mà chạy. Sư bèn gọi lại, chú vừa quay đầu thì Sư  lại giơ ngón tay lên. Chú tiểu bỗng lĩnh ngộ.

     Khi sắp tịch, Sư nói với tăng chúng rằng:

      — Ta thụ được của Thiên Long[2] chỉ một ngón Thiền mà cả đời dùng không hết.

Nói xong Sư tịch. 

 

  • LỜI BÀN:

Chỗ ngộ của Câu Chi cũng như của chú tiểu không phải ở ngón tay. Nếu thấy được chỗ đó thì xâu được Thiên Long, Câu Chi, chú tiểu, và cả mình nữa vào chung một mối.

 

  • KỆ TỤNG:

Câu Chi dìm mất lão Thiên Long,

Dao bén giơ riêng chặt tiểu đồng.

Thần Cự[3] vẫy tay bao mấy sức,

Hoa Sơn tan vỡ dẫu trùng trùng.

   


[1] Câu Chi: (?-?) Môn đệ của Thiên Long, giòng Mã Tổ. Là người đồng thời với Hoàng Bích (?-850) và Lâm Tế (?-867).

[2] Thiên Long: (?-?) Môn đệ của Đại Mai, Đại Mai là môn đệ của Mã Tổ Đạo Nhất (707-786).

[3] Thần Cự: Tức thần Cự Linh, theo truyền thuyết Trung Hoa, thần Cự Linh chỉ phẩy nhẹ bàn tay, đã xẻ núi Hoa Sơn cho sông Hoàng Hà chảy vào giữa.